«Қирғизистон — менинг футбол ватаним»

Эдгар Бернхардт. Футболчининг ижтимоий тармоғидаги фотосурат

Эдгар Бернхардт — қирғиз футболининг ҳақиқий афсонаси. Футболчи Германияда улғайганига қарамай, ватанига бўлган муҳаббатини сақлаб қололган. У миллий терма жамоа сафида 40 дан ортиқ ўйин ўтказган, Қирғизистон клубларида тўп сурган, икки марта мамлакат чемпиони бўлган, янги «Бишкек Сити» жамоасини ташкил этишда иштирок этган ҳамда футболчи ва мураббийлар штаби аъзоси сифатида Осиё Кубогига чиққан биринчи қирғизистонлик бўлган. Ҳозир у 39 ёшда, ғайратга тўла ва футбол ўйнашда давом этмоқда. Бернхардт бир вақтнинг ўзида бир нечта жиддий Европа лигаларида — Германия, Голландия, Польша ва Финляндияда ўйнаган қирғизистонлик ягона футболчи ҳисобланади Шу билан бирга, у ватанини ҳеч қачон унутмаган: у терма жамоани ҳимоя қилди, маҳаллий клубларда ўйнади, терма жамоа мураббийлар штабида ишлади. Сўнмас энергия ва ўйинга бўлган муҳаббат Эдгарни ҳатто 39 ёшида ҳам фаолиятини давом эттиришга мажбур қилмоқда. «Фарғона» мухбири қирғизистонлик журналист Разия Чадаева иштирокида Бернхардт билан қирғиз футболи ҳақида суҳбатлашди.

— Мен Германияда ўсганман, лекин ўзимни доим қирғизистонликдек ҳис қилганман ва Қирғизистон менинг ватаним эканини тушунганман. Мен 22-23 ёшимда, профессионал сифатида тўлиқ шаклланиб, жамоага фойдали бўлишим мумкинлигини англаганимда терма жамоа эшигини тақиллата бошладим. Ўшанда мен Голландия «Эммен»идан Германияга қайтган эдим.

Аввалига федерацияга ўзим ёздим — интернетдан уларнинг электрон почтасини топдим, резюме, видео, ҳатто Қирғизистонда туғилганлигим ҳақидаги гувоҳномамни ҳам юбордим. Ўйлайманки, ўшанда Федерация умуман нима бўлаётганини тушунмаган — қандайдир немис уларга хат ёзиб, терма жамоага қўшилишини сўраёпти. Мен эса фақат ватаним учун ўйнашни хоҳлардим. Лекин негадир бош мураббийни қизиқтиролмадим, гарчи жамоада фуқароликка қабул қилинган африкаликлар бор эди.

Якунда федерациянинг ўша пайтдаги Бош котиби Дастан Қўноқбаев билан боғландим — у мурожаатимга жавоб берди. Аммо жараён узоқ давом этди. Ишлар фақат 2014 йили, Александр Крестинин терма жамоани қабул қилиб олганида олдинга силжиди. Унга менинг видеоларим ва резюмеимни кўрсатишди ва у мени маъқуллади. Аммо мен ўшанда 29 ёшда эдим — яъни, аслида, олти йил йўқотилган эди.

Эдгар Бернхардт. Футболчининг ижтимоий тармоғидаги фотосурат

— Жамоа билан биринчи учрашувингиз қандай кечди?

— Биринчи йиғин Таиландда бўлиб ўтди. Улар чиптамни тўлашди ва мен Крестинин билан аэропортда учрашдим. Мен раҳбариятдан деярли ҳеч кимни танимасдим ва ҳеч кимни кўрмагандим. Йиғин бошланди, кейин Хитой билан ўртоқлик ўйини бўлишини эълон қилишди. Аммо ўйнашимга ишончим комил эмас эди — бутун жамоа аллақачон учиб кетган ва мен иштирок этиш учун рухсат йўқлиги сабабли қолгандим. Яхшиямки, менга кейинроқ рухсат беришди ва мен бир ўзим, икки кун кечикиб келдим. Якунда деярли бутун ўйинни ўтказдим ва шундан сўнг улар якуний қарорни қабул қилишди: Қирғизистонга чақиришди ва менга паспорт беришди.

— Бошқа ўйинчилар билан тезда тил топдингизми?

— Аввалига тушунмовчиликлар бўлди. Европада футболчилар майдонда қўпол мулоқот қилишади, лекин ҳеч ким хафа бўлмайди — мен бунга кўникиб қолганман. Аммо терма жамоада бироз баҳслашсангиз, дарҳол шикоятлар пайдо бўлади — қўпол гапиряпсан дея. Бир марта машғулотдан сўнг хонамга беш киши кириб келди — улар «орани очиқ» қилишмоқчи бўлди. Улар орасида Азамат Байматов ва Иван Филатов ҳам бор эди, улар билан кейинроқ энг яқин дўст бўлиб қолдим (кулади). Мирлан Мурзаевни биринчи кунданоқ танийман. Умуман олганда, барча йигитлар оддий эди, шунчаки, аввалига мен уларга «европача диоғдор» кимсага ўхшаб кўриндим. Аммо кейин ҳаммаси изга тушиб кетдиди — айнан ўша «тўқнашув»да.

— Кейинчалик терма жамоага бошқа «немислар» — Виталий Люкс ва Виктор Маер қўшилди.

— Мен ўзим Виктор Маерни Крестининга тавсия қилдим. Биз бир клубда ўйнаганмиз, у ёшроқ эди ва мен унинг ҳам Қирғизистонда туғилганлигини билардим. Виталик билан эса аввали таниш бўлмаганман. Улар жамоага қўшилганида, анча енгил бўлди — немис тилида суҳбатлашиш учун кимдир бор эди. Тўғри, Виктор рус тилини билмасди, мен унга тез-тез таржимонлик қилиб турардим.

Биз ҳанузгача алоқадамиз. Виктор мендан 20 километр узоқликда яшайди. Сергей Евлюшкин билан ҳам алоқадаман — афсуски, у немис ёшлар терма жамоасида жуда кўп ўйин ўтказгани ва ҳатто сардорлик қилгани учун Қирғизистон паспортини ололмади.

У немис футболи тарихидаги энг кўзга кўринган ўсмирлардан бири. У кетма-кет икки марта Фриц Вальтер медалини олди — бу жуда нуфузли мукофот. Тушунишингиз учун: Марио Гётце, Тони Кроос, Месут Озил, Марко Ройс турли вақтларда ушбу мукофотни қўлга киритишган. Сергей эса уни икки марта қўлга киритган, аммо, афсуски, у юлдуз бўлолмади. Бу ҳақиқатан ҳам ачинарли ҳолат.

— Қирғизистон 2019 йили илк бор Осиё кубоги йўлланмасини қўлга киритди. Плей-офф босқичига чиқишди. Маълум бўлишича, узоқ тайёрланишган, лекин ишлар енгил кечган. Шунга қарамай, 1/8 финалда БААга қўшимча вақтда мағлуб бўлиш уят бўлса керак?

— Афсуски, мен учун бу терма жамоадаги энг ёмон ўйинлардан бири бўлганди. Мен ўзимдан норози эдим ва жуда хафа бўлдим. Крестинин ҳатто мени алмаштирди, бу камдан-кам юз берадиган ҳолат эди. Лекин бу ўйинда ҳақиқатан ҳам ўз даражамни кўрсата олмадим. Шунга қарамай, биз бор кучимизни бериб, охиригача курашганимизни ҳамма кўрди. Агар ўшанда ВАР тизими мавжуд бўлганида, натижа бутунлай бошқача бўларди. Улар ўйиндан ташқари ҳолатдан гол уришди ва пенальти белгиланди — мутлақо ноўрин. Лекин барибир Қирғизистонда бизни қаҳрамонлардек кутиб олишди, раҳбарият бизни қўллаб-қувватлади. Ўйлайманки, биз бу турнирда ўзимизни муносиб кўрсата олгандик.

— Терма жамоа бонусларни қандай ҳал қилди?

— Ростини айтсам, пул ҳақида гапиришни хоҳламайман — ўша пайтда бу жуда кулгили эди. Албатта, Осиё Кубогига чиққанимиз ва гуруҳдан чиққанимиз учун яхшигина пул тўлашди. Ва бундан олдингидари шунчаки арзимас пуллар эди. Таққослаш учун: Қозоғистонни 2:0 ҳисобида мағлуб этганимизда маълум миқдорда маош олган эдик. Аммо қозоғистонликлар ғалаба қозонишганида борми, биздан 130 баробар кўп олган бўлишарди.

— Мьянмага қарши ўйинда терма жамоа учун хет-трик қайд этишга муваффақ бўлолдингиз. Эсда қоларли воқеами бўлганмиди?

— Албатта, хурсанд бўлдим. Мен терма жамоада буни уддалаган уч-тўрт футболчидан бириман деб ўйлайман. Лекин бу қандайдир вау эффекти бўлди, деб айта олмайман. Ахир Мьянма бизнинг даражамиздаги жамоа эмас эди. Меҳмонда дупанг ўйнаган бўлсак-да, об-ҳаво шароити катта тўсиқ бўлди. Ўз уйимизда эса ғалабага ишончимиз комил эди.

— Фаолиятингиз давомида кўплаб мамлакатларда ўйнагансиз, аммо Қирғизистон чемпионатида фақат 2020 йили пайдо бўлдингиз.

— Ҳа, бу тасодифан содир бўлди. Пандемия туфайли Бангладешда қолиб кетдим. Жаҳаннам жой. Мен у ерга бошқа ҳеч қачон бормайман. Бизни, мен ва яна бир қанча қирғиз йигитларимизни уйга чартер билан қайтаришди. Қайтганимдан сўнг Иссиқкўлга таътилга бордим, тоғларда югурдим ва ижтимоий тармоқларда сурат ва видеоларни жойлаштирдим. Кейин «Дордой»ликлар мен билан боғланиб, ўзларига таклиф қилишди. Мен рози бўлдим, гарчи улар таклиф қилган маош кулгили бўлса ҳам — бу пул ҳатто квартирани ижарага олишга ҳам етмасди. Аммо бу пандемия даври эди, алоҳида танлов йўқ эди, мен формада қолишим керак эди. Қолаверса, терма жамоадаги мураббий Александр Крестининни ҳам яхши билардим.

Олти ой ўйнадим, «Дордой» билан чемпион бўлдик, Ўзбекистонга «Андижон»га кўчиб ўтдим. Мен дарҳол айтаман – бекор қилибман. Клубда молиявий муаммолар бор экан, умуман олганда, муҳит ёқимсиз эди. Менга сардорлик боғичини беришди, лекин жамоа ичидаги муносабатлар ғалати эди. Охир-оқибат, ўзим клубни тарк этишни сўрадим. «Дордой»га қайтдим ва биз яна чемпион бўлдик.

— «Дордой»дан Қирғизистоннинг энг кекса клуби «Алга»га ўтдингиз.

— Жуда ёмон тажриба бўлди. Умуман олганда, Қирғизистон футболида бўлишим фақат умидсизлик ҳиссини уйғотарди. Ўшанда улар мени терма жамоага чақирмай қўйишди. Мен эса Қирғизистон футболи билан энди бошқа ишим йўқ, деб ўзимга ваъда бердим.

— Ваъдангизда турмадингиз, шундайми?

— Ҳа. Таиландга олти ой ўйнаш учун бордим, Бишкекка қайтганимдан сўнг футболга боришга қарор қилдим. У ерда Қирғизистон терма жамоасининг ўша пайтдаги мураббийи Штефан Таркович ёнимга келди. Бироз суҳбатлашдик, келажакдаги режаларим ҳақида сўради. Мен Германияга қайтишимни айтдим. Кейинчалик биз яна учрашдик, бу сафар Оснабрюкда — у бу ерга маҳаллий баскетбол клубида ўйнайдиган қизини кўргани борганди. Кейин у мени мураббийлар штабига таклиф қилди. Норасмий бўлса ҳам — менда лицензия йўқ эди.

Умуман олганда, бизда жуда кучли мураббийлар штаби шаклланди — Урмат Абдуқаимов ҳам, Валерий Кашуба ҳам шу ерда эди. Жужаям яхши ўзаро англашув муҳити мавжуд эди, шунинг учун ҳам биз натижаларга эришолдик.

Эдгар Бернхардт ва Қирғизистоннинг 2017-2020 йиллардаги президенти Сооронбай Жээнбеков. Футболчининг ижтимоий тармоғидаги фотосурат

— Демак, сиз ҳам футболчи, ҳам мураббийлар штаби аъзоси сифатида Осиё Кубогига чиқишга муваффақ бўлган биринчи қирғизистонлик бўлдингизми?

— Мен бу ҳақда ўйламаганман ҳам... Лекин, афтидан, шундай бўлса керак.

— Яқинда бирга ўйнаган, энди эса уларга мураббийлик қилаётган йигитлар билан муносабатингиз қандай бўлди?

— Мен уларга футболчиларга бўлгани каби муносабатда бўлдим, улар эса менга мураббийга бўладиган муносабатда бўлишди. Йигитларнинг барчаси профессионал, ҳеч қандай муаммо йўқ эди. Аксинча, у ерда эканлигимдан ҳамма хурсанд эди. Ҳаттоки, Валерий [Кичин] ва бошқа йигитлар Тарковичдан сўнг терма жамоани қабул қилиб олган Лисицин билан гаплашиб, мени жамоага қайтаришни сўрашганини биламан. Аммо, афсуски, бу иш бермади.

— Авваллари сизни терма жамоа мураббийлар штабига таклиф қилишмаганмиди?

— Крестинин шунга ўхшаш нарсани эслатиб ўтди, аммо терма жамоадаги фаолиятим якунланганидан сўнг биз деярли алоқа қилмадик. Қолаверса, футболга турлича қарашларимиз бор эди. Шунга қарамай, биз ўн йил давомида бирга ишладик — менимча, бу етарли эди. Йўлимиз айри бўлганди.

— Сизнинг даврингизда терма жамоада авлодлар алмашинуви бўлди. Жамоанинг Осиё Кубогига киришига катта ҳисса қўшган Виктор Маерни нега олмадингиз?

— Ҳа, ҳақиқатан ҳам ўша пайтда бурилиш юз берганди. Биз Викторни Таркович билан таклиф қилиш имкониятини муҳокама қилдик, лекин у ишида қийинчиликларга дуч келди — у жуда кеч келиши ва машғулотларнинг муҳим қисмини ўтказиб юбориши мумкин эди. Албатта, унинг тажрибаси фойдали бўларди, аммо ўша вазиятда бу ўринли эмас эди. Натижада Федерация раҳбарияти билан биргаликда жамоани ёшартиришга қарор қилдик. Ҳа, Осиё кубоги муҳим турнир, аммо янги авлодни тайёрлаш керак эди. Федерация ушбу қарорни қўллаб-қувватлади.

— Турнирни қурбон қилаётганингизни тушунармидингиз?

— Хатолар муқаррарлигини тушунардик, чунки ёш футболчиларда тажриба етишмасди. Аммо бу каби ўйинлар орқали тараққиётга эришасан. Ҳа, Осиё Кубогидаги натижа заиф эди, лекин ҳамма тушунди: бу янги, тажрибасиз, аммо салоҳиятли жамоа. Баҳслар бўлди — улар ёш, каттароқ ўйинчиларни олиш керак эди, деган мавзуларда. Шахсан мен камида иккита тажрибали футболчини таклиф қилиш кераклигини айтдим. Аммо онгли қарор қабул қилинган эди: келажак авлодга имконият бериш керак. Якунда жамоа ва мураббийлар штаби олдига қўйилган вазифани уддалаганига гувоҳ бўлдик – улар жаҳон чемпионати саралашининг учинчи босқичига йўл олишди.

— Мураббийлар штабининг истеъфога чиқиши кутилмаган воқеа бўлдими?

— Дастлаб гап юритилди: топшириқни бажарсак, янги шартномалар бўлади. Биз топшириқни бажардик, лекин шартномаларни ололмадик.

— Нега шундай бўлди, деб ўйлайсиз?

— Балки биз Таркович билан молия масаласида келиша олмагандирмиз. Балки жамоа раҳбарият кутганидек ёрқин ўйин кўрсатмагандир. Ёки бошқа сабаблар ҳам бўлгандир.

— Бироз вақт ўтгач, «Бишкек Сити» билан ҳамкорлик қила бошладингиз.

— Ўтган йили чемпионатни кенгайтириш тўғрисида қарор қабул қилинди: аввалига тўртта жамоа бўлса, кейинги йили яна иккита жамоа қўшиш режалаштирилди. Янги клубларни туза бошлашди. Маҳаллий футболчилар етарли эмаслиги аниқ — жамоаларни тезда шакллантириш керак эди. Клуб раҳбарияти мен билан боғланиб, лойиҳани профессионал тарзда бошқаришни, мураббий ва футболчиларни танлашда ёрдам беришни таклиф қилишди. Мен қизиқдим. Ҳатто Хитойга ўзим таниган германиялик мутахассис Ханс Михаэл Вайсс таклиф қилган ёрдамчи мураббийлик таклифини ҳам рад этдим.

— Иш нимадан бошланди?

— Мен ҳаракатлар режасини туздим ва бош мураббий лавозимига иккита номзодни таклиф қилдим: «Краковия»да бирга ишлаган польшалик Войцех Ставов ва Таиланднинг «Удон Тхани» жамоасида ўйнаган бразилиялик Мовий Лопес. Биз бразилияликга қарор қилдик.

Футболчиларга келсак, турли мамлакатларда ишлаганим, бу борада катта тажрибага эга бўлганим учун асосан хорижлик футболчиларни танладим. МДҲ ва маҳаллий йигитлар Раул Жалилов ва Антон Землянухинни топишга ёрдам беришди. Шахсан мен фақат терма жамоада бирга ўйнаган ёки ишлаган футболчиларни билардим — лекин уларга қурбимиз етмасди ёки уларнинг шартномалари бор эди.

Номзодларни танлашда мен ҳар бир киши учун иш ҳақи, талаблар ва барча тафсилотларни тасвирлаб бердим. Менга ҳатто фаолиятимни давом эттиришни таклиф қилишди — 39 ёшда, бир йил машғулотсиз. Мен рози бўлдим. Натижада, мен «Бишкек Сити» да маъмур, таржимон ва ёрдамчи мураббий бўлиб ишладим. Шартномада эса — футболчи эдим (кулади).

Мавсум бошланишидан олдин ҳатто «Манчестер Сити»дан ёш ўйинчиларни ижарага олишимиз мумкинлиги ҳақида хабарлар тарқалган эди. Лекин мен дарҳол бу фақат франчайзинг доирасида содир бўлишини тушунтирдим. Қолаверса, ФИФА регламентига кўра, ўсмир легионерларни рўйхатга олишда ҳаммаси жуда мураккаб. Ишончим комилки, уларнинг маошлари жуда катта.

— Клубда кўп пул тўлашардими?

— Тафсилотларга берилишни истамайман. Аммо, айтайлик, миқдорлар унчалик катта эмас эди, лекин, албатта, аввалгисидан юқори эди. Бу йилгача қирғиз футболида бундай маошлар бўлмаган. Ўзингиз ўйлаб кўринг — Бразилия ёки Европадан легионерлар тийинга ўйнашга боришадими?

— Мен тахминий рақамни айтаман ва сиз тасдиқлайсизми ёки рад этасиз: 3000 доллардан 7000 долларгача?

— Бир оз пастроқ, лекин фикр йўналиши тўғри. Мукофот пули оз бўлса-да, яшаш мумкин. Айниқса, шахсан мен ватанимга пул топиш учун эмас, балки ёрдам бериш, ўзимни ривожлантириш учун келганман.

— Клуб олдига қандай мақсадлар қўйилган эди?

— Дастлаб чиройли ўйин кўрсатиш керак эди. Бразилиялик мураббий ва техник футболчилар бўлган жамоа яна қандай ўйин кўрсатиши мумкин? Ҳаммаси бўлиши керак бўлган тарзда ўрнатилди. Мавсум олдидан барча ўртоқлик учрашувларида ғалаба қозондик. Чемпионлик учун курашимиз кераклиги ҳақида гап борди.

«Бишкек Сити»нинг мураббийлари. Эдгар Бернхардт ижтимоий тармоғидаги фотосурат

Гарчи мураббий бизни дарҳол огоҳлантирган бўлса-да: барқарор натижаларни кутманг — жамоа янги ва мувозанатсиз. Ва шундай бўлди ҳам. Биринчи раундда ғалаба қозондик, кейин кетма-кет муваффақиятсизликлар кузатилди. Лекин умидсиз кўриндик, дея олмайсиз. Бизга баъзи жойларда амалиёт этишмади, бир қанча ўйинларда омадимиз келмади, деярли барча асосий ўйинчиларнинг жароҳатлари бизга халақит берди. Умуман олганда, номутаносиблик кутилган эди — бу клубнинг биринчи мавсуми эди.

— Раҳбариятнинг муносабати қандай бўлди?

— Турган гап, раҳбарият асабийлашарди. Баъзан маслаҳат бера бошладилар. Аввалига футболчи сифатида мен ҳақимда шикоятлар бўлди. Мен чин юракдан майдонга тушмаган бўлардим, лекин шартномам бор, қарор эса мураббийга боғлиқ. У мени жамоада кўрди. Мен ўзимни мақташни истамайман, лекин ҳатто Валерий Кичин ҳам менга етишолмагани учун ёшларга танбеҳ берарди. Албатта, мен майдонда энг ёмони эмас эдим. Устига-устак, футболчилар касал, жароҳатланган. Шундай қилиб, кўп танлов йўқ эди.

— Муваффақиятсизликларнинг сабаблари нимада?

— Клуб янги эканини тушуниш керак. Боўлиқлар учун бу футбол клубини яратишда биринчи тажриба эди. Албатта, камчиликлар бор эди.

— Масалан?

— Оддий мавсумолди машғулотларни ташкил этишга улгурмадик. Йиғин январь-февраль ойларида Қирғизистонда бўлиб ўтди. Аёз туфайли 18 кун йўқотдик — ёпиқ аренани ижарага олишга келиша олмадик. Мавсум олди, қиш ва бизда бразилияликлар ва бир африкалик бор, улар фақат фильмларда бундай об-ҳавони кўрган. Улар тропик гуллардир — улар учун минус 20да машқ қилиш шамоллаш туфайли бир ойни йўқотишга ўхшайди. Ва шундай бўлди ҳам, йигитлар соғлиғидан азоб чекишди. Бундан ташқари, бюджет чекланган эди. Биз тажрибасиз ёшларни олишга мажбур бўлдик.

— Лекин бу мантиқан тўғри: натижа бўлмаса, таркибни ўзгартириш, мураббийга тақдим этиш керак. Стандарт амалиёт.

— Мураббий таркибни шакллантиришда хатолар бўлганига рози бўлди. Аммо бу заргарларники каби нозик иш. Клуб янги. Ёзда 3-4 нафар футболчини алмаштиришни режалаштиргандик. Мави чиройли ўйин кўрсатадиган техникларни эмас, балки тезроқ, жисмонан соғлом ўйинчиларни хоҳларди. Чемпионатимиз шуни тақозо қиларди, мураббий буни биринчи даврадаёқ англаб етди. Менимча, бу самарали берарди. Аммо бошқа қарор қабул қилинди. Мен эса айбдор бўлиб қолдим.

— Нимани назарда тутдингиз?

— Мураббийни олиб келдим, футболчиларни тавсия қилдим. Аммо якуний қарорларни қабул қилмадим — биз ҳар бир номзодни биргаликда муҳокама қилдик, ҳаммани кўриб чиқдик ва тасдиқладик. Шахсан мен фақат Антон Землянухин номзодини мақуллагандим.

Турган гап, жуда хафа бўлдим. Ахир, бу ишга бор вужудим, жонимни бергандим. Мен «Бишкек Сити» учун яхши молиялаштирилган Хитой лойиҳасини қурбон қилгандим. Оқибатда йигитлар олдида юзим шувут бўлди. Раҳбарият бизга босим ўтказазди, дейолмайман. Улар бизнинг ҳаракат қилаётганимизни, курашаётганимизни кўришди. Улар кийиниш хонасига кириб, бизни қўллаб-қувватлашди. Бу иш бермагани ачинарли. Ўз базанг, ўйин майдонинг бўлмаса, натижа бериш қийин.

— Ҳозир «Бишкек Сити»да жуда кўп ўзгаришлар бўлмоқда. Бир нечта футболчилар кетишди, янги мураббий бор. Лекин нима учун тўпурар Криштиануни қўйиб юбордингиз?

— Эшитишимча, унга Қирғизистонда бошқа клуб топиб беришни таклиф қилишган, лекин у кетишга қарор қилган. Вазиятни тўғри тушунган бўлсам, ҳозирда Қирғизистон футболига интеграциялашган қандайдир чет эл агенти пайдо бўлди. Биз кетганимиздан сўнг унинг мижозлари клубга кела бошлади. Мен тафсилотларни билмайман ва билишни хоҳламайман — бу менинг ишим эмас.

— Землянухин ва Жалилов ҳам кетишди.

— Ростини айтсам, Мави ҳам уларни қўйиб юбормоқчи эди. Раҳбарият дастлаб уларга қарши эди. Ўшанда мен туриб олгандим. Улар италиялик янги мураббийга ҳам тўғри келмаган кўринади.

— Ўзингизни айбдор ҳис қиляпсизми?

— Ҳа. Менинг айбим шундаки, Мави билан суҳбатларда жисмоний тайёргарликка этибор қаратишни талаб қилмаганман. Биз фақат комбинацияланган ўйинга эътиборимизни қаратмай, итлар каби лўкиллаб югуришимиз керак эди. Лекин бу, биринчи навбатда, Бразилия услуби.

Балки, майдонга қайтмаслигим керак эди. Оғир жароҳатидан эндигина тузалиб кетган Раул Жалиловни, олти ойдан бери майдонга тушмаган Антон Землянухин ва Иван Соловьёвни ҳам чақиришим керак эмас эди. Аммо танлов кичик, жамоа жуда кеч шаклланди, бизга том маънода бир ой муҳлат берилди.

Эдгар Бернхардт. Футболчининг ижтимоий тармоғидаги фотосурат

Бюджетга мос келадиган футболчилар кам эди. Мен югурувчиларни эмас, балки футболчиларни жалб қилишга ҳаракат қилдим. Мен бу йигитларнинг тажрибасига таяндим. Аммо улар билан бошқа қийинчиликлар ҳам юза келди: бироз юқорироқ юк берилса — дарҳол жароҳат олишарди. Аммо бу ҳақда нима дейишимиз мумкин. Масалан, клуб ҳар доим ҳам ҳафтасига икки марта тикланиш учун ҳаммом ташкил қилолмасди. Бу аҳамиятсиз тафсилотдек туюлади, аммо профессионал спорт мана шундай деталлардан иборат.

— Жамоадаги муҳит ҳам енгил бўлмаганга ўхшайди.

— Ишга яроқли. Қирғизистон руҳида. Албатта, маҳаллий аҳоли легионерларни ёқтирмайди — улар кўпроқ маош олишади деб ўйлашади. Агар натижалар бўлмаса — жанжал бошланади.

— Сизга ҳам легионердек муносабатда бўлишдими?

— Ажабо, шундай. Шу ерда туғилган бўлсам ҳам, Қирғизистон паспортига эгаман, миллий терма жамоада 41 та расмий ўйин ўтказдим, маҳаллий клубларда тўрт мавсум ўйнадим. Лекин ҳатто «Бишкек Сити» раҳбарияти ҳам «Сен биз учун маҳаллий эмассан, бизники эмассан», деди. Лекин мен терма жамоага, қирғиз футболи ривожига яхши ҳисса қўшганман, одамлар мени анчадан бери билишади, мухлислар мени танийдилар.

— Кейинчалик нималарни режалаштиряпсиз?

— Ҳозир Германиядаман. Клубга ишга жойлашдим. Катта қизим мендан яқинроқ бўлишимни сўрайди. Лекин, ростини айтсам, Қирғизистон, Бишкек шаҳрини жуда соғинаман. У ерда кичкина қизим бор, оиладаги аҳвол мураккаб. Шу билан бирга, мени уч ойга Хитойга таклиф қилишяпти. Мави Лопес мени декабрь ойида Бразилия чемпионатида ўйнашга таклиф қилмоқда. Аммо ҳозирча режаларимга [мураббийлик] А лицензияси учун ўқиш киради. Ростини айтсам, ҳаётим кутилмаган ҳодисалардан иборат. Бугун мен бир нарсани айтсам, олти ой ичида ҳамма нарса бутунлай бошқача бўлиб кетиши мумкин. Мен Руминияга ҳам ёки Ямайкага ҳам бориб қолишим мумкин.