Саймумин Ятимов (чапда) ва Қамчибек Ташиев. "Ховар" сайти фотосурати
25 сентябрь куни Қирғизистон ва Тожикистон Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси (МХДҚ) раҳбарлари қирғиз-тожик чегарасидаги вазиятни тартибга солиш бўйича протоколни имзолади. Томонлар икки давлат аҳолиси ўртасида низолар келиб чиқадиган ҳудуддаги чегара постларини ёпишга келишиб олдилар. Бу ҳақда Қирғизистон Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси раҳбари Қамчибек Ташиев маълум қилди, дея хабар беради 24.kg.
«Бизнинг асосий вазифамиз айнан можаролар юзага келаётган жойларда чегара постларини олиб ташлашдир. Биз «Тамдиқ» чегара постини олиб ташламоқдамиз, Тожикистон томони яқин атрофда («Бедак». – «Фарғона» изоҳи) жойлашган чегара постини олиб ташламоқда. Бизнинг «Булоқ-Баши» чегара постимиз ҳам олиб ташланади, Тожикистон томондан «Кеҳ» чегара пости ҳам олиб ташланади. «Катта-Туз» чегара постини ҳам олиб ташлаяпмиз, улар эса «Қорачихум»ни. Биз «Дача» чегара постини олиб ташлаймиз, улар «Шаршара» постини олиб ташлашади. Бу чегара постларининг барчаси фаолиятсиз қолдирилади», — дея тушунтирди Қамчибек Ташиев.
Баённома имзолангандан кейин ўтказилган брифингда Тожикистон Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси раҳбари Саймўмин Ятимов ушбу ҳужжатни демилитаризация қилинган қарор деб аташ мумкинлигини айтди.
«Қатъий чоралар кўрилди, улар баённомада ўз аксини топган ва уларга риоя қилиш керак. Биз бу ерда бир вақтнинг ўзида четда ҳам музокаралар ўтказдик ва тожик-қирғиз давлат чегарасида ҳеч қандай тарзда можаролар бўлмаслигига келишиб олдик», — дея Ятимов сўзларидан иқтибос келтиради «Ховар» нашри.
Қирғизистон Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси матбуот маркази баённоманинг вақтинчалик эканлиги ва қирғиз-тожик чегарасини делимитация ва демаркация қилиш жараёни тугагунига қадар амал қилишини тушунтирди. Эндиликда мазкур ҳудудларда чегара қўриқлаш ишлари томонларнинг кўчма чегара отрядлари томонидан амалга оширилади, улар чегара бўйлаб қатъий равишда томонлар кўрсатган ва келишилган йўналишлар бўйича хизмат кўрсатади, дея тушунтиради вазирлик.
Имзоланган баённомага кўра, томонлар ушбу ҳудудларда икки давлат чегарадош аҳолисининг бўлишига йўл қўймаслик мажбуриятини оладилар, бу эса чегарани қонуний расмийлаштириш тугагунига қадар ҳар қандай хўжалик ва бошқа фаолиятни амалга оширишни истисно қилади.
Қирғизистон Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси музокаралар натижаларини асоссиз, номутаносиб ва беғараз дея баҳолаб, жамоатчилик танқидларига берилмасликка чақирди. Гап, хусусан, ижтимоий тармоқларда пайдо бўлган, «Қирғизистон чегара постларини олиб ташлаб, ўз ерларини бериб қўйди» дейилган пост ва изоҳлар ҳақида бормоқда. Мамлакат президенти Садир Жапаров уларга муносабат билдирди.
«Агар ерни берадётан бўлсак, у ҳолда вилоятга бориб, участкалар қаерга берилганини аниқ кўрсатишсин. Ёлғон маълумот тарқатганлар нима бўлаётганини ўзлари кўрсин», — дея президентнинг сўзларидан иқтибос келтиради унинг матбуот котиби Эрбол Султонбоев.
Султонбоевнинг сўзларига кўра, президент Мудофаа вазирига ёлғон маълумот тарқатувчилардан захира ротасини тузиб, уларни чегараларни делимитация ва демаркация қилиш тугагунига қадар Боткен вилоятига хизмат қилиш учун юборишни топширган.
«Фуқароларимиз хавотир билдириб, келажакда еримиз тортиб олинишини айтишмоқда. Шундай дейман: ҳар бир томон ўз ерининг ҳар бир метрини мукаммал билади. Маҳаллий халқ, чегарачилар бир қарич ердан ҳам воз кечмайди. Бундан ташқари, чегара ҳудудлари сунъий йўлдош, дронлар орқали 24 соат давомида кузатилмоқда. Ҳарбийларимиз ва маҳаллий аҳолимиз хавфсиз ҳудудлардан узоқдан туриб кузатади. Бу борада ташвишланишга асос йўқ», — деди Жапаров.
Қирғизистон ва Тожикистон ҳарбий хизматчилари ўртасидаги сўнгги қуролли тўқнашув 16 сентябрь куни бошланган эди: умумий чегаранинг бир нечта участкаларида бирданига отишмалар бошланган. Икки кун давом этган тўқнашувлар ҳар икки томондан кўплаб қурбонлар ва жароҳат олганлар бўлган. Икки республика ҳукумати бир-бирини қуролли босқинчиликни бошлаганликда айблади.
