Қирғизистон президенти Садир Жапаров оммавий ахборот воситаларида «болалар соғлиғи ёки ривожланишига зарар етказувчи маълумотлар»ни чоп этишни тақиқловчи қонунни имзолади, деб хабар беради давлат раҳбари матбуот хизмати.
Қайд этилишича, қонун «болалар ва ўсмирларнинг маънавий, жисмоний, психологик ва ижтимоий саломатлигини таъминлаш, сақлаш ва мустаҳкамлаш учун хавфсиз ахборот муҳитини яратиш мақсадида» қабул қилинган.
Эндиликда Қирғизистон оммавий ахборот воситаларига қуйидаги маълумотларни чоп этиш тақиқланади:
✅ болаларнинг ҳаёти ёки соғлиғига таҳдид солувчи хатти-ҳаракатларга, шу жумладан соғлиғига зарар етказишга, ўз жонига қасд қилишга ундаш;
✅ болаларда истеъмол истагини уйҳотувчи гиёҳвандлик воситалари, психотроп ёки маст қилувчи моддалар, таркибида гиёҳвандлик воситалари бўлган дори воситалари, тамаки маҳсулотлари, таркибида никотин бўлган маҳсулотлар, алкоголли ва спиртли маҳсулотлар, улар асосида тайёрланган пиво ва ичимликлар, энергетик ичимликларни, қимор ўйинларида иштирок этиш, фоҳишалик, сарсонлик ёки тиланчилик билан шуғулланиш;
✅ зўравонлик ёки шафқатсизлик жоизлигини асослаш ёки оқлаш, одамлар ёки ҳайвонларга нисбатан зўравонлик ҳаракатларини қўзғатиш;
✅ оилавий ва анъанавий ижтимоий қадриятларни инкор этиш, ноанъанавий жинсий алоқаларни тарғиб қилиш ва ота-оналарга ёки бошқа оила аъзоларига ҳурматсизликни шакллантириш;
✅ ноқонуний хатти-ҳаракатларни оқлаш;
✅ беҳаё сўзлар;
✅ порнографик характердаги маълумотларни ўз ичига олган маълумотларни тақдим этиш.
Шунингдек, маълум ёш тоифаларидаги болалар ўртасида тарқатилиши чекланган маълумотларга қуйидагилар киради:
➡️ Шафқатсизлик, жисмоний ёки руҳий зўравонлик, жиноят ёки бошқа ғайриижтимоий ҳаракатнинг тасвири ёки тавсифи сифатида тақдим этилиши;
➡️ болаларда қўрқув, даҳшат ёки ваҳима уйғотиш, шу жумладан касаллик, ўз жонига қасд қилиш, бахтсиз ҳодиса ёки фалокат, қадр-қимматни камситувчи шаклда тасвир ёки тавсиф кўринишида тақдим этилган ҳолатлар ва уларнинг оқибатлари;
➡️ эркак ва аёл ўртасидаги жинсий муносабатларнинг тасвири ёки тавсифи сифатида тақдим этиш;
➡️ сўкиниш ва уят сўз билан боғлиқ бўлмаган ибораларни ўз ичига олган маълумотлар.
Болаларга зарар етказувчи контентни тарқатганлик учун айбдорлар, агар қилмишлари жиноий жавобгарлик доирасида бўлмаса, қонунбузарликлар тўғрисидаги кодекс қоидаларига мувофиқ жазоланади.
Тегишли қонун лойиҳаси жорий йилнинг март ойида жамоатчилик муҳокамасига киритилган эди. Шу билан бирга, унинг ташаббускорлари интернет ва бошқа оммавий ахборот воситаларида болаларнинг жисмоний ва руҳий саломатлигига зарар етказувчи маълумотларни тарқатганлик учун жарима солишни режалаштираётгани маълум бўлганди. Жисмоний шахслар учун 5 минг сўм (56 доллар), ташкилотлар учун 25 минг сўм (283 доллар) миқдорида жарима белгиланиши кўзда тутилган.
Ҳуқуқ ҳимоячилари Қирғизистон ҳукумати болаларга ғамхўрлик ниқоби остида цензурани кучайтирмоқда, деб ҳисоблаб, ушбу қонуннинг қабул қилинишига қарши чиқди. Шунга қарамай, июнь ойида ҳужжат парламент томонидан қабул қилинган, энди эса республика президенти уни имзолади.
