Қосим-Жомарт Тўқаев. Қозоғистон президенти матбуот хизмати фотосурати
Қозоғистон президенти Қосим-Жўмарт Тўқаев унинг мамлакати Европа Иттифоқи мамлакатларига қиймати 2 миллиард доллардан ортиқ бўлган 175 турдаги товарлар экспортини кўпайтиришга тайёрлигини билдирди. Сиёсатчи бу режалари ҳақида Самарқандда бўлиб ўтаётган «Марказий Осиё – Европа Иттифоқи» саммити иштирокчилари билан суҳбатда маълум қилди, деб хабар қилади республика раҳбари матбуот хизмати.
Тўқаев жадал геосиёсий ўзгаришлар ва глобал муаммолар шароитида минтақалараро шериклик алоқаларини кенгайтириш алоҳида долзарб ва стратегик аҳамиятга эга бўлаётганини таъкидлади. Аввало, савдо-иқтисодий алоқаларни мустаҳкамлаш зарур. Шу муносабат билан Президент нафақат экспорт ҳажмини ошириш ниятида эканини маълум қилди, балки Европа компанияларини қўшма лойиҳаларни амалга ошириш учун Остона халқаро молия маркази платформасидан фойдаланишга таклиф қилди.
Тўқаев фикрича, энергетикага алоҳида эътибор қаратиш лозим.
«Қозоғистон Европага углеводородларнинг ишончли етказиб берувчиси бўлиб қолмоқда. Европа Иттифоқининг барча нефть импортининг қарийб 13 фоизи мамлакатимиз ҳиссасига тўғри келади, унинг асосий қисми Каспий қувурлари консорциуми орқали амалга оширилади», — дея эслатди давлат раҳбари.
Айни пайтда Марказий Осиё давлатида хомашё ташишнинг муқобил йўналишлари ишлаб чиқилмоқда, қайта тикланувчи энергия ва экологик тоза ёқилғи соҳасида лойиҳалар амалга оширилмоқда, шамол ва қуёш энергияси қуввати оширилмоқда. Тўқаев бундай ҳамкорликда европалик ҳамкорлар Total, Eni, Svevind ва бошқалар муҳим рол ўйнаётганини қайд этди.
«Бундан ташқари, Қозоғистон Ўзбекистон ва Озарбайжон билан биргаликда Каспий денгизи орқали Европа бозорларига чиқиш учун “яшил» энергия узатиш линиясини қуриш бўйича кенг кўламли лойиҳа устида иш олиб бормоқда”, — дея қўшимча қилди президент.
Шунингдек, у нодир ер металлари соҳасидаги ҳамкорликни муҳим деб атади. Давлат раҳбарининг сўзларига кўра, Қозоғистонда Европа Иттифоқи иқтисодиёти учун зарур бўлган 34 турдаги хомашёдан 19 таси ишлаб чиқарилади. Гап титан, уран, мис, литий, кобальт, вольфрам ва бошқалар ҳақида кетмоқда. Европа тикланиш ва тараққиёт банки билан ҳамкорлик геология-қидирув ва кончилик лойиҳаларида фаол ривожланмоқда. Шу нуқтаи назардан, Тўқаев Остона шаҳрида корхоналар ва инвесторлар учун мавжуд конлар, технологиялар ва уларни ўзлаштириш тўғрисида долзарб маълумотлар манбаи бўлиши мумкин бўлган нодир ер металлари бўйича минтақавий тадқиқот марказини ташкил этишни таклиф қилди.
Қозоғистон президенти Марказий Осиё Шарқ ва Ғарб ўртасида самарали таъминот занжирини таъминловчи транзит марказга айланиши мумкинлигини айтди. Шундай қилиб, ўтган йили Транскаспий транспорт йўлаги бўйлаб юк ташиш ҳажми 62 фоизга ошиб, 4,5 миллион тоннани ташкил этган. 2027 йилга келиб бу кўрсаткични 10 миллион тоннага етказиш режалаштирилган.
Тўқаевнинг қўшимча қилишича, унинг мамлакати декарбонизация ташаббусларини фаол илгари сурмоқда.
«Қозоғистон тоза энергия ишлаб чиқаришда муҳим рол ўйнайди, бу дунёда ядро ёқилғисининг қарийб 40 фоизини таъминлайди», — деди президент.
Шунингдек, у халқаро можаролар мавзусига тўхталиб, Украина атрофидаги вазиятни тартибга солиш бўйича музокаралар жараёнини қўллаб-қувватлади ва жараён ижобий натижа беришига умид билдирди.
Сўнггида Тўқаев тадбир иштирокчиларига ва европалик ҳамкорларга Олмаотада БМТнинг Марказий Осиё ва Афғонистон учун Барқарор ривожланиш мақсадлари бўйича минтақавий марказини ташкил этиш ташаббусини қўллаб-қувватлаганликлари учун миннатдорлик билдирди. Унинг фикрича, ушбу Марказ умумбашарий «Кун тартиби 2030» тарғиботига самарали хизмат қилади, шунингдек, минтақадаги долзарб ижтимоий, иқтисодий ва экологик муаммоларни ҳал этишга ҳисса қўшади.
ℹ️ Самарқанд биринчи Марказий Осиё – Европа Иттифоқи саммити ўтказиладиган жойга айланди. Унинг иштирокчилари орасида Европа кенгаши президенти Антонио Коста, Европа комиссияси президенти Урсула фон дер Ляйен, Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев, Қозоғистон президенти Қосим-Жомарт Тўқаев, Қирғизистон президенти Садир Жапаров, Тожикистон президенти Эмомали Раҳмон ва Туркманистон президенти Сердар Бердимуҳамедов бор. Саммит «Келажакга сармоя киритиш» шиори остида ўтказилмоқда.
