Садир Жапаров. kaktus.media сайти фотосурати
Қирғизистон президенти Садир Жапаров «Оммавий ахборот воситалари тўғрисида»ги қонунни имзолади, унда оммавий ахборот воситаларини рўйхатга олиш ва фаолиятини ташкил этиш тартиби, уларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари, таъсисчиларга қўйиладиган талаблар белгилаб қўйилган. Ҳужжатнинг айрим бандлари давлат раҳбари матбуот хизмати томонидан эълон қилинди.
Жумладан, қонунда қайд этилишича, Қирғизистонда оммавий ахборот воситалари ташкил этилганда чет эл фуқаролари ва компанияларига тегишли юридик шахсларга 35 фоиздан ортиқ акциялар, улушлар ёки устав капиталидаги улушларга эгалик қилиш ёки уларни бошқариш тақиқланади.
Шу билан бирга, таҳририятларга ахборот манбасини, жумладан, анонимлик шарти билан маълумот берган кимсанинг шахсини сир сақлаш ҳуқуқи берилгани таъкидланади. Суддан кўриб чиқилаётган иш бўйича манбани ошкор қилиш тўғрисидаги илтимоснома бундан мустасно.
Қонунда мамлакатда цензура қатъий тақиқланиши айтилган. Ҳужжатда мансабдор шахсларнинг оммавий ахборот воситалари, шу жумладан, уларнинг муассислари фаолиятига ҳар қандай аралашувни истисно қилувчи нормалар белгилаб берилган.
Оммавий ахборот воситасини рўйхатдан ўтказиш, қайта рўйхатдан ўтказиш, фаолиятини тўхтатиб туриш ва тугатиш тартиби ҳам белгилаб қўйилган. Шу билан бирга, ОАВ таҳририят тўғрисидаги маълумотлар республика адлия органлари реестрига киритилган кундан бошлаб фаолият юритиш ҳуқуқига эга. Нашр ёки телеканал фаолияти фақат муассисларнинг қарори ёки суд ажрими асосида тугатилиши ёки тўхтатилиши мумкин.
Дарвоқе, маҳаллий ахборот агентликлари таъкидлашича, қонуннинг якуний матнида нафақат анъанавий ОАВ, балки интернет-платформалар, жумладан, веб-сайтлар ва блоглар ҳам мажбурий рўйхатдан ўтказилиши белгилаб қўйилган. Интернет-нашрларни ихтиёрий равишда рўйхатдан ўтказиш имконияти аввалроқ муҳокама қилинган, аммо якунда бу норма мажбурий бўлиб қолди.
Жапаров имзолаган ҳужжатда журналистларнинг касбий фаолиятига оид бандлар, оммавий ахборот воситаларининг ахборотдан фойдаланишини таъминлашнинг алоҳида ҳуқуқий режими, таҳририят ва унинг ходимлари жавобгарликдан озод қилиниши мумкин бўлган жавобгарлик ва шартлар ҳам ўрин олган.
Президент матбуот хизмати таъкидлашича, ҳужжатнинг мақсади республикада мустақил, рақобатбардош ва масъулиятли оммавий ахборот воситаларини ривожлантириш учун шарт-шароит яратишга қаратилган ОАВ соҳасидаги қонунчиликни такомиллаштиришдан иборат.
