Рита Карасартова озод этилганидан сўнг, 18.09.2025. «Тандыр медиа» видеосидан кадр
Бишкекнинг Свердловский тумани суди ҳуқуқ фаоли Рита Карасартовани беш йилга пробация назоратига ва 50 минг сом (572 доллар) миқдорида жаримага ҳукм қилди. Бу ҳақда «Тандыр медиа» хабар берди.
Қарор 18 сентябрь куни эълон қилинган. Суд Карасартовани Қирғизистон Жиноят кодексининг 278 ва 327-моддалари бўйича оммавий тартибсизликларга чақириш ва ҳокимиятни зўравонлик билан эгаллаб олишда айбдор деб топган. Прокурор илгари Карасартова учун ўн йиллик қамоқ жазосини сўраган эди.
Карасартова пробация муддати давомида ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар томонидан назорат қилинади.
▪️ Пробация назорати озодликдан маҳрум қилиш жазосига муқобил равишда қўлланилади ва пробация органлари томонидан мунтазам равишда назорат қилиш тизими ҳисобланади. Маҳкумлар ихтисослашган муассасага вақти-вақти билан келиб туришлари шарт, яшаш жойини огоҳлантирмасдан ўзгартиришга рухсат этилмайди ва суд томонидан белгиланган чекловларга риоя қилишлари шарт. Пробация қоидаларини бузиш қамоқ жазосига олиб келиши мумкин.
Карасартованинг адвокати Жаниш Бараковнинг маълум қилишича, ҳимоячи ҳукм билан рози эмас ва апелляция бериш ниятида. Унинг сўзларига кўра, суд ҳуқуқ ҳимоячисини оммавий тартибсизликлар ва ҳокимиятни зўравонлик билан эгаллаб олишга чақириқлар билан боғлиқ айбловлар бўйича айбдор деб топган, бироқ ҳимоянинг барча илтимослари, жумладан лингвистик ва психологик ҳисоботлар тайёрлаган экспертларни чақириш рад этилган.
Бараков далиллар заиф эканини таъкидлаб, иш материалларида фақат мижозининг изоҳлари скриншотлари борлигини таъкидлайди. «Оммавий тартибсизликлар ёки ҳокимиятни зўравонлик билан тортиб олишга чақириқлар йўқ. У ҳуқуқ ҳимоячиси сифатида Тилекмат Куреновнинг оиласига ёзган мактубини эълон қилиш билан кифояланган», — дейди адвокат.
Шунингдек, у жиноий ишда Карасартовани Куренов билан боғловчи далиллар йўқлигини таъкидлади. Бараковга кўра, фаол судга чақирилмаган, унинг исми гувоҳлар рўйхатига киритилмаган, сўроқ ҳам ўтказилмаган. «Уни Рита билан боғлайдиган ягона нарса унинг Facebook (РФда экстремистик деб тан олинган ва тақиқланган Meta корпорациясига тегишли тармоқ) даги саҳифасида эълон қилинган хатдир», — деди адвокат.
▶️ Карасартова Бишкекда ушланганидан сўнг 2025 йил апрелидан бери ҳибсда. Материаллар махфий бўлгани учун унга нисбатан иш ёпиқ судда кўриб чиқилди. Иш бўйича яна уч нафар айбланувчи ҳам айбланмоқда, бироқ уларнинг исмлари ошкор этилмаган.
Карасартова даставвал ўзининг ҳибсга олинишини фаол Тилекмат Куреновнинг ижтимоий тармоқларда эълон қилинган мактуби билан боғлаган, бироқ кейинроқ унинг исми тергов материалларига киритилмаганига аниқлик киритган. Июль ойида тергов ҳибсхонасидан йўллаган мактубида у жиноий таъқиблар унинг мухолиф қарашлари билан боғлиқлигини айтган.
Қатор халқаро ва маҳаллий инсон ҳуқуқлари ташкилотлари Карасартованинг ҳибсга олинишини танқид қилиб, унга қўйилган айбловлар олиб ташланиши ва унинг озод этилишини талаб қилмоқда.
Куренов ҳам шу йилнинг апрель ойида Бишкекка БААдан олиб келинган эди. Қирғизистон Миллий хавфсизлик давлат қўмитаси (МХДҚ) маълумотларига кўра, Куренов хорижда бўлганида ижтимоий тармоқларда мунтазам равишда оммавий тартибсизликларга чақирувчи провокацион постлар ва видеомурожаатларни эълон қилиб, ҳокимиятни зўравонлик билан эгаллашга уринган.
ℹ️ Рита Карасартова аёллар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва коррупцияга қарши кураш борасидаги фаолияти билан танилган. У Кампиробод (Андижон) сув омборининг Ўзбекистонга берилишига қарши чиққан «Кампиробод иши»да айбланувчилар қаторида бўлган. Уларнинг аксарияти 2022 йил 23 октябрда ҳибсга олинган. Айбланувчиларга «оммавий тартибсизликлар уюштиришга тайёргарлик кўриш» айби қўйилган. 2024 йил апрель ойида суд мазкур иш бўйича барча айбланувчиларни оқлади.
