Ҳоким Холиқзода. khovar.tj сайти фотосурати
Тожикистон ҳукумати Душанбеда Марказий Осиё сунъий интеллект (СИ) марказини ташкил этиш ниятида. Бош вазирнинг биринчи ўринбосари Ҳоким Холиқзода ушбу ташаббусни AI Conf-2025 халқаро конференциясида эълон қилди, деб хабар беради «Ховар» ахборот агентлиги.
Мулозимнинг сўзларига кўра, бу соҳада сезиларли ишлар амалга оширилган. Хусусан, мамлакатда СИ академияси ташкил этилган, 750 дан ортиқ ёш мутахассислар тайёрланган ва 10 дан ортиқ миллий стартаплар яратилган, уларнинг аксарияти халқаро бозорларга чиққан. Бундан ташқари, сунъий интеллект 10 та Тожикистон университетининг ўқув дастурларига киритилган ва «100 та умумий таълим мактабида сунъий интеллект дарслари» лойиҳаси бошланган. Ҳукумат кўмагида Душанбеда махсус инновацион зона мақомига эга СИ эркин бандлик зонаси ташкил этилган.
Холиқзода 2022 йилда Тожикистон Марказий Осиёда 2040 йилгача сунъий интеллектни ривожлантириш стратегиясини тасдиқлаган биринчи давлат бўлганини эслатди. Бош вазир ўринбосари шунингдек, мамлакат ташаббуси билан бу йил БМТ Бош Ассамблеясининг «Марказий Осиёда барқарор ривожланиш учун янги имкониятлар яратишда сунъий интеллектнинг роли» номли махсус резолюцияси қабул қилинганини қўшимча қилди.
Бугунги кунда кўплаб мамлакатлар таълим, соғлиқни сақлаш, қишлоқ хўжалиги, энергетика, давлат бошқаруви ва бошқа соҳаларда янги технологияларни фаол равишда жорий этмоқда. Бундан ташқари, сунъий интеллект глобал саноат инқилобининг ҳаракатлантирувчи кучи ва рақамлаштиришнинг локомотиви сифатида тан олинган.
«Халқаро экспертларнинг фикрига кўра, 2030 йилга келиб сунъий интеллект глобал ялпи ички маҳсулот ўсишига сезиларли ҳисса қўшиши мумкин. Ҳозирда сунъий интеллектни ривожлантириш учун сиёсий, иқтисодий ва гуманитар пойдевор қўяётган мамлакатлар эртага глобал ривожланишнинг олдинги қаторида бўлишади», — деб таъкидлади Холиқзода.
Душанбеда бўлиб ўтган AI Conf-2025 да сунъий интеллект соҳасидаги етакчи компанияларни бирлаштирувчи Area AI консорциумини ташкил этиш бўйича ҳужжатлар расман имзоланди. Шуни таъкидлаш жоиз, ушбу лойиҳанинг ишга туширилиши шу йилнинг июнь ойида эълон қилинган эди.
Консорциум таркибига Тожикистон, АҚШ, БАА, Сингапур, Ҳиндистон, Индонезия, Қозоғистон ва Ўзбекистон компаниялари киради. Иштирокчилар «яшил» ҳисоблаш ва фундаментал тадқиқотлардан тортиб, ечимларни монетизация қилиш ва бошқа мамлакатларга экспорт қилишгача бўлган тўлиқ технологик циклни яратиш устида ишламоқдалар.
Бундан ташқари, конференцияда маъмурий менежментга таъсир кўрсатадиган кенг кўламли лойиҳа эълон қилинди. Тожикистон расмийларининг фикрига кўра, Саноат ва янги технологиялар вазирлиги агентга асосланган СИ браузерини синовдан ўтказган дунёдаги биринчи агентликка айланиши мумкин. Ушбу восита қўлда тадқиқот жараёнларини реал вақт режимида ақлли таҳлил билан алмаштириш учун мўлжалланган.
Лойиҳа жорий йилнинг тўртинчи чорагида ишга туширилиши кутилмоқда ва унда 140 нафар вазирлик ходимини ўқитиш кўзда тутилган.
Шу билан бирга, битта маҳаллий стартап СИни давлат бошқарувига интеграция қилиш учун экотизим яратишга қаратилган миллий рақамли бошқарув дастури — Project AI-GOVни ишлаб чиқишни бошламоқда.
ℹ️ Сунъий интеллект бўйича халқаро конференция AI Conf-2025, биринчи марта Душанбеда бўлиб ўтди. Тадбирда дунёнинг 20 дан ортиқ мамлакатидан етакчи технология компаниялари ва тадқиқот марказлари иштирок этди.
