Ўзбекистон Олий Мажлиси Сенати амалдаги қоидаларга, жумладан, сунъий интеллект (СИ) технологияларидан фойдаланишни тартибга солишга оид «Ахборотлаштириш тўғрисида»ги қонунга киритилган ўзгартиришларни маъқуллади. Бу ҳақда «Газета.uz» парламент юқори палатаси матбуот хизматига таяниб хабар берди.
Сенаторлар томонидан тасдиқланган ҳужжат «сунъий интеллект» тушунчасини белгилайди, ушбу соҳадаги давлат сиёсатининг асосий йўналишларини белгилайди ва ахборот тизимларини яратиш ва улардан фойдаланишда СИдан фойдаланиш қоидаларини белгилайди. Шунингдек, у шахсий маълумотларни ҳимоя қилиш ва бундай маълумотларнинг оммавий ахборот воситаларида ва интернетда ноқонуний тарқалишининг олдини олиш бўйича қоидаларни ҳам ўз ичига олади.
Сунъий интеллект ёрдамида яратилган ресурслар инсонга, унинг ҳаёти, соғлиғи, эркинлиги, шаъни ва қадр-қимматига зарар етказмаслиги ёки бошқа ҳуқуқларни бузмаслиги кераклиги қайд этилади.
СИни ривожлантириш учун масъул давлат органи учта асосий мақсадни ҳал қилади, жумладан:
✅ Сунъий интеллект йўналишига инвестицияларни жалб қилиш учун шароитлар яратиш;
✅ Давлат органларининг маълумотларини сунъий интеллект асосида қайта ишлаш учун техник инфратузилмани шакллантириш;
✅ Суньий интеллект йўналишида кадрлар тайёрлаш, уларнинг малакасини ошириш ва уларни қайта тайёрлашни ташкил этиш.
Парламент юқори палатаси вакиллари таъкидлашича, қонунни ишлаб чиқиш жараёнида АҚШ, Канада, Россия, Хитой, Япония, Жанубий Корея ва Европа Иттифоқи каби мамлакатлар тажрибаси ўрганилган.
Янги тартибларнинг долзарблиги ҳақида фикр билдирар экан, сенатор Малика Қодирхонова сунъий интеллект технологиялари таълим, тиббиёт, қишлоқ хўжалиги ва бошқарув соҳаларига чуқур кириб бораётганини таъкидлади. Унинг сўзларига кўра, илгари глобал иқтисодиётда сунъий интеллектнинг қиймати 2030 йилга келиб 15 триллион долларга етиши башорат қилинган бўлса, таҳлилчилар энди бу кўрсаткични 20 триллион долларга етказишди.
Қодирхонова Ўзбекистоннинг замон билан ҳамнафас бўлиш истагини таъкидлади. Шу муносабат билан мамлакат 2030 йилгача сунъий интеллект технологияларини ривожлантириш стратегиясини тасдиқлади, ҳуқуқий асос яратди ва турли соҳаларда 30 дан ортиқ синов лойиҳаларини амалга оширмоқда.
Бундан ташқари, атиги бир йил ичида республика халқаро сунъий интеллектга тайёрлик индексида 17 поғонага кўтарилди ва Марказий Осиё қўшнилари орасида ушбу тоифада биринчи ўринни эгаллади.
Қонунчиликка киритилган ўзгартиришларни муҳокама қилиш жараёнида сунъий интеллект ёшларга салбий таъсир кўрсатиши мумкинлиги ҳақида хавотирлар билдирилди. Масалан, талабалар ўз билимларини ривожлантирмасдан тестлар ва курс ишларини яратиш учун бундай дастурлардан фойдаланаётганига мисоллар мавжуд.
Шу муносабат билан, Рақамли технологиялар вазири ўринбосари Рустам Каримжанов сунъий интеллектдан ёрдамчи сифатида фойдаланиш мумкин бўлса-да, унга тўлиқ ишониш нотўғри эканини тушунтирди. Унинг қўшимча қилишича, мактабдан бошлаб, айниқса, инсон манфаатларини ҳимоя қилиш ва ҳаётни яхшилаш йўлида сунъий интеллектдан тўғри ва самарали фойдаланишни тарғиб қилиш зарур.
