Ўзбекистонда 2026−2030 йиллар Ўзбекистонда «Долзарб озиқ-овқат хавфсизлиги даври» деб эълон қилинди. Бу даврда аҳоли эҳтиёжига етарли даражада ва сифатли озиқ-овқат маҳсулотларини етказиб бериш ҳамда ортиқча исрофгарчиликларнинг олдини олиш чоралари кўрилади, деб ёзади «Газета.uz» ҳукуматнинг 17 сентябрдан кучга кирган тегишли қарорига таяниб.
Ҳужжатда таъкидланишича, «озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлаш даврида» мамлакат раҳбарияти қатор чора-тадбирларни амалга оширишни режалаштирган, жумладан:
✅ аҳолини етарли миқдорда сифатли озиқ-овқат маҳсулотлари билан таъминлаш;
✅ озиқ-овқат маҳсулотларини исрофгарчилигининг олдини олиш;
✅ аҳоли орасида ўртача кунлик рационал овқатланиш нормативлари асосида тўғри овқатланиш бўйича тушунтириш;
✅ озиқ-овқат чиқиндиларини қайта ишлашни йўлга қўйиш.
Ўзбекистон Вазирлар Маҳкамаси «Оқилона истеъмол» (Save food) дастурини амалга ошириш режасини тасдиқлади. Ушбу лойиҳа озиқ-овқат чиқиндиларини камайтириш ва озиқ-овқат хизматлари саноатида исрофгарчилик олдини олишга қаратилган.
2026 йилнинг 1 июлидан бошлаб марказлашган оқова сув тизимларига уланишга фақат оқова сувлардаги ёғ-мой маҳсулотлари ажратиб олинишини таъминлайдиган ёғ-мой тутгич ускуналари мавжуд бўлган умумий овқатланиш корхоналарига рухсат берилади. Бундан ташқари, кафе ва ресторан эгалари ҳар ойда бир марта ушбу ускунани мойдан тозалашлари ва чиқиндиларни қайта ишлаш ва утилизация қилиш учун юборишлари шарт. Масалан, тегишли қайта ишланган материаллардан фойдаланган ҳолда совун, чорва озуқаси ва бошқа маҳсулотлар ишлаб чиқаришни йўлга қўйиш мумкин.
Шу билан бирга умумий овқатланиш корхоналари озиқ-овқат маҳсулотларини пишириш учун газ таъминоти, улар бўлмаганда, ёғоч ёки тайёр кўмирдан фойдаланишда атмосфера ҳавосини ифлослантирувчи моддалар ва ҳидларни ушлаб қолувчи қурилмаларни ўрнатиши керак.
Бундан ташқари, шаҳарсозлик қоидалари ва стандартлари умумий овқатланиш корхоналарида вентиляция ва ҳавони тозалаш қурилмалари учун махсус талабларни ўз ичига олиши лозим.
Келаси йил январидан бошлаб озиқ-овқат чиқиндиларини компостлаш орқали қишлоқ хўжалиги ва озиқ-овқат маҳсулотларини етиштиришда органик ўғитларни қўллаш тизимини кенгайтириш режа қилинмоқда.
Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришидаги йўқотишларни камайтириш учун республикада ушбу маҳсулотларни етказиб бериш занжири мониторинги амалга оширилади. Ҳокимият тадбиркорлар фаолиятини йиғим-терим, қадоқлаш, юклаш, етказиб бериш ва сақлаш каби босқичларда кузатиб боради.
Бундан ташқари, дўконларда яроқлилик муддати ўтган озиқ-овқат маҳсулотларига чегирма тизими кенгроқ жорий этилади.
Ҳукумат қарорида тўй-ҳашамлар ва бошқа оилавий тантаналарни ўтказиш бўйича талабларга риоя этилиши устидан назоратни кучайтириш чора-тадбирлари белгиланди.
«Газета.uz»нинг таъкидлашича, байрам тадбирларини ўтказиш тартиби 2020 йили тасдиқланган эди. Хусусан, ҳужжат меҳмонлар сонини чеклаган. Бироқ, амалда қоидалар кўпинча бузилган. Шу сабабли, бу йил расмийлар бундай тадбирлар учун янги қоидаларни яратиш режаларини эълон қилдилар.